میناکاری و هر آن چه باید درباره میناکاری بدانید.
پیشینه میناکاری
میناکاری از جمله هنر های بسیار پر طرفدار در کشور ایران است. این هنر، معروف به هنری از آتش و خاک و نقاشی رنگ ها است؛ که می تواند شگفتی بسیاری را برای افراد پدید آورد. پیشینه این هنر که زیبایی چشمگیری هم دارد، مربوط به زمان هخامنشیان است. از زمان هخامنشیان بازوبند و انگشتری طلا به جای مانده است که، با هنر میناکاری تزئین شده اند و در حال حاظر در موزه نگهداری می شوند. البته میناکاری در زمان ساسانیان، اشکانیان و صفویان نیز رد پایی از خود به جای گذاشته است. اما زمان اوج این هنر، در زمان صفوییان بوده است. از طرفی دیگر، در زمان قاجار نیز این هنر رواج داشته است. در زمان قاجار بیش تر سفال ها و قلیان ها با هنر میناکاری به زیبایی رسیده بودند. این قلیان های میناکاری شده، اغلب در خانه افراد ثروتمند مورد استفاده قرار می گرفتند. از جمله این افراد اشراف زاده، ناصرالدین شاه قاجار بود که استفاده بسیاری از قلیان می کرد و قلیان هایی که مورد استفاده قرار می داد، به هنر میناکاری آغشته بودند. از جمله لوازم دیگری که این هنر برایشان مورد استفاده قرار می گرفت، می توان به آفتابه، جا سیگاری و یا حتی ظرف گلاب اشاره کرد.
انواع میناکاری:
این هنر دلنشین، دارای انواع مختلفی است که در ادامه به آن ها پرداخته می شود
۱.مینا برجسته: همان طور که از نامش مشخص است، روی سطح مورد نظر و یا ظروف به صورت برجسته میناکاری می شوند. این برجستگی ها توسط قلمزنی روی فلز ها به صورت مایل و نه تند انجام می شود.
۲.مینا نقاشی: در این روش، ظرف مسی مورد نظر را برای مقاوم شدن در آتش قرار می دهند و سپس در آب می گذارند. در مرحله بعد آن را با جوهر گوگرد سه بار لعاب می دهند و در نهایت روی سطح لعال داده شده نقاشی را انجام می دهند.
۳.مینا پنجره ای: این روش بیش تر برای طلا و نقره مورد استفاده قرار می گیرد و در آن میناکاری توسط مینای شفاف و پنجره ای انجام می شود.
۴.مینا شکری: در این نوع از میناکاری، ظرف یا سطح مورد نظر را با لعاب های رنگ دار، طراحی می کنند و در آتش قرار می دهند.
هشدار های میناکاری
ظرف های میناکاری شده دارای ظرافت بسیاری هستند و نگهداری از آن ها نیز نیاز به ظرافت دارد. به همین دلیل باید به برخی نکات گفته شده در زیر، توجه ویژه ای کرد.
۱.در صورتی که ظرف مینای شما دچار شکستگی و ضربه خوردگی شد، به سرعت آن را برای بازسازی ببرید تا این شکستگی ادامه پیدا نکند.
۲.اسید ها می توانند باعث آسیب رساندن به ظروف مینای شما شوند، پس از استفاده موادر اسیدی در ظرف میناکاری شده بپرهیزید.
۳.تا حد امکان ظروف میناکاری شده را بشویید و از زدن مواد ضدعفونی کننده به آن ها اجتناب کنید.
آشنایی با مواد میناکاری
هنرمندان برای این که بتوانند این هنر زیبا را خلق کنند، نیازمند ابزار و لوازمی هستند. در ادامه به برخی از ابزاری که برای خلق میناکاری نیاز است می پردازیم.
اولین ابزار برای شروع میناکاری، داشتن ظرف سفالی، مسی و یا نقره و برنجی است. که طراحی و نقاشی روی آن ها انجام می شود. از جمله ابزار کاربردی دیگر می توان به چسب مینا اشاره کرد. البته اگر قصد خرید چسب مینا را نداشتید، می توانید به راحتی با استفاده از به دانه و کتیرا به تهیه این چسب در منزل خود بپردازید. ابزار های دیگر عبارتند از:
۱.الگو های مینا که از جنس فایبرگلاس هستند.
۲.چوب و سوزن طراحی
۳.صمغ مخصوص میناکاری و گلیسیرین
۴.کاردک و انبر
۵. قلم های مخصوص و در نهایت اره مویی.
مرحله های انجام میناکاری
در اولین مرحله برای رسیدن به مینای دلخواهتان، باید زیر سازی کار را انجام دهید. برای زیر سازی لازم است که، ظرف مورد نظرتان را با ابزار مناسب صیقلی کنید و سپس؛ طرح مورد نظر خودتان را روی ظرف با کنده کاری و قلم زنی ایجاد کنید. پس از این مراحل می توانید ظرف را لعاب بزنید و در آتش قرار دهید.
در مرحله بعدی، شما باید صمغ،گلیسیرین و رنگ های مورد نظرتان را با یکدیگر ترکیب کنید، تا بتوانید بوم زنی را روی ظرفتان انجام دهید. پس از بوم زدن و یکدست رنگ کردن ظروف، نوبت به مرحله طراحی می رسد. سما در این مرحله ظرف بومزده شده را با مداد طرح دار می کنید، سپس با استفاده از قلم های مخصوص طرح های زده شده را رنگ آمیزی کنید. بعد از مرحله رنگ زدن می توانید با استفاده از سوزن گفته شده، دور رنگ ها را خط گیری کنید تا زمان قرار گرفتن در کوره رنگ ها با یکدیگر ترکیب نشوند. در نهایت و پس از انجام تمام این مراحل، شما باید ظرف میناکاری شده را در کوره قرار دهید. برای قرار دادن این ظروف در کوره باید به برخی موراد توجه کنید، در غیر این صورت ممکن است نتیجه نهایی حاصل نشود. شما باید ظرف را روی یک پایه قرار دهید و سپس با آن داخل کوره بگذارید. همچنین دمای کوره شما لاید بین ۵۰۰ الی ۹۰۰ باشد، در غیر این صورت این امکان وجود دارد که ظرف ذوب شود و یا نتیجه مناسبی حاصل نشود.
سخن نهایی
بحث ما در این مقاله، آشنایی شما با میناکاری است. هنری دلنشین و پر طرفدار که امروزه توجه تعداد زیادی را به خود جلب کرده است. همچنین اگر قصد هدیه دادن به فردی را دارید، می توانید به ظروف میناکاری شده به عنوان یک گزینه مناسب فکر کنید. هدیه ای که می تواند سلیقه بسیاری از افراد باشد.